100- lecie urodzin Jerzego Ruckiego. Relacja.

„Trza by sie sierco rozzwóniło

Jako tyn zwón, co z wieżi źwińczy

Coby zagrało takim siłóm,

Kiero i w grobie nie zamilczy…”

Jerzy Rucki, „Chcesz?”

Sto lat temu,  w 1919 roku w Jaworzynce urodził się Jerzy Rucki – założyciel Muzeum Regionalnego „Na Grapie” , poeta, pisarz, działacz społeczny. Z tej okazji  Stowarzyszenie Przyjaciół Muzeum przygotowało wieczorek pamięci tej znaczącej dla regionu cieszyńskiego postaci.

Główna część programu odbyła się w edukacyjnej stodole „Na Grapie”. Program spotkania wypełniły wiersze Jerzego Ruckiego deklamowane gwarą przez dzieci z jaworzyńskich szkół. Zebrani usłyszeli  „Uorkym”, „Przi Kopoczkach”, „Chrostek”, „Nocnice”, „Święty miłosny rok”, „Bogactwi”.

Utworom towarzyszyły regionalne pieśni i melodie wygrane przez dzieci z kapeli „Mała Jetelinka” kierowanej przez Monikę Wałach - Kaczmarzyk. 

W dalszej części programu przybliżono sylwetkę Jerzego Ruckiego, który podczas II wojny światowej jako żołnierz 2 Dywizji Strzelców Pieszych był internowany do Szwajcarii. Po przejściu na emeryturę pracował m.in. jako społecznik w Polskim Muzeum w Rapperswilu. Angażował się w gromadzenie pamiątek po internowanych oraz oznakowywanie dróg tzw. „Polenweg” budowanych przez polskich żołnierzy w Szwajcarii. Przebywając na emigracji, pisał wiersze, w których wracał wspomnieniami w swoje rodzinne strony. Utwory pisane w archaicznej gwarze zostały zebrane w tomiki i opublikowane: „Rymy znad Czadeczki” , „Cztery pory roku”, „By uchronić od zapomnienia". Opublikował także wspomnienia z czasów tułaczki wojennej „Bez paszportu i wiz” oraz okresu internowania „Na ziemi Wilhelma Tella”. W książce „Szwajcarskie wędrówki” opisał trwałe ślady, jakie zostawili po sobie polscy żołnierze internowani. 

Dzięki długoletnim staraniom i przy zaangażowaniu wielu osób, w tym krewnych z Jaworzynki, założył w 1993 r. muzeum regionalne, które w kolejnych latach  powiększono o starą chałupę z 1920 roku, stodołę z lat 30 – tych xx wieku oraz murowaną kuźnię. Był inicjatorem nagrania filmu „Procny, beskidzki rok” oraz utworzenia na terenie gminy Istebna Beskidzkiej Ścieżki Planetarnej.

Jerzy Rucki doprowadził m.in. do partnerstwa miast Cieszyn i Lucerna, współpracy dawnego województwa bielsko – bialskiego i kantonu Sant Gallen. Był honorowym członkiem Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Honorowym Obywatelem Cieszyna. Jerzy Rucki zmarł w Szwajcarii w roku 2002 roku.

Ostatnią częścią programu była  inscenizacja „Orki” Władysława Reymonta w wykonaniu grupy teatralnej „Na granicy” pod kierunkiem Moniki Michałek. 

Podsumowaniem części artystycznej spotkania były wspomnienia uczestników wieczorku o Jerzym Ruckim:  „Był osobą niezwykle otwartą, nastawioną na wspólne działanie. Zawsze patrzył do przodu – w przyszłość” powiedziała o nim Ewa Gołębiowska, dyrektorka Zamku Cieszyn.Były też inne wspomnienia: „Wdycki jak do kogosi przychodzili, zapisowali se w notesie starodawne słowa, kiere uciuli jak my z nimi łopowiadali…”;„ Załatwili łorgany do kościoła w Jaworzynce…”; „Posyłali babóm materyjały na kabotki,bo tu u nas nie było takigo tiulu” .

Na wieczorku obecni byli: wójt gminy Istebna Łucja Michałek, dyrektorka Zamku Cieszyn Ewa Gołębiowska, dyrektor Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku – Białej Lesław Werpachowski, przedstawiciele Gminnego Ośrodka Kultury w Istebnej, sołtys wsi Istebna Barbara Juroszek, radny Bartłomiej Jałowiczor, nauczyciele SP 1 w Jaworzynce, członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum „Na Grapie”, mieszkańcy gminy Istebna. 

Na koniec wydarzenia uczestnicy mieli możliwość zwiedzenia niewielkiej ekspozycji pamiątek po Jerzym Ruckim, obejrzenia muzeum i upieczenia na ognisku kiełbasy oraz spróbowania pieczoków ze syrym.

Bardzo serdecznie dziękujemy za pomoc w przygotowaniu programu artystycznego Bartłomiejowi Jałowiczorowi,  Grażynie Przybyłej, Izabeli Bojko – Busek, Monice Michałek, Arturowi Jackowskiemu oraz dzieciom Marcie, Emilce, Maji, Natalii,Kasi, Karolinie i Jakubowi.